xanlıqlar dövrü

1. bu sifarişi verən: sonra dedilər ki alınmadı
Azərbaycan tarixinin 18-ci əsrinin 2-ci yarısı və 19-cu əsrin ilk rübünü əhatə edən dövrdə mövcud olan xanlıqlar-məhdud hakimiyyətə sahib xan tərəfindən idarə edilirdi.Sərhədləri tez-tez dəyişirdi,içlərində ən güclü deyə adlandırılanlar da zəif idi.Xanlıqların əsas siyasi xətti 18-cı ildə yeni yaranan Azərbaycanın siyasi xəttindən fərqli deyildi.1)Dövlətin müstəqilliyini qorumaq 2)Xarici dövlətlərlə əlaqə yaratmaq 3)Xalığının/dövlətinin müstəqilliyinin tanınmasına çalışmaq.Davamını da başqa zaman artıq

2. Azərbaycanda olan nə ki, pis vərdişlər var, onların yarandığı dövr. Məsələn elə başlayaq yerlibazlıqdan. Yerlibazlıq sırf xanlıq dövründən gəlir və tam yararsız bir şeydi. Düşünün imperiya dağılır və öz içərinizdə o qədər zəifsiz ki, rayon boyda yerlərdə ölkə qurmağa çalışasan. Bu arada izah edim ki, dövlət 18ci əsrdə balaca idisə büdcəsi və ordusu da balacadır deməkdir. Sırf buna görə də vahid Azərbaycan fikrini ortaya atıblar. Həmin vaxtlarda da sırf hakimiyyət tərzini seçə bilmirlər deyə xəyanətlər və s. Baş verir. O qədər bədbəxt adamlardılar ki, yerlibazlıq dərdindən nigah diplomatyasıda edə bilmirlər düz əməlli. Müqayisə üçün deyim xanlıq dövrü 18ci əsrdə olub və həmin dövrdə avropda sənaye inqilabı baş verib. Sənaye inqilabı çox çətin prosesdir. Təsəvvür edin kəndliyi razı salmalısız ki, burax kəndi gəl şəhərdə bilmədiyin bir fabrikdə işlə. Amma azərbaycanda nə olur? Qonşu xanlıqdakı xanı götürüb zəhərləyir ki, 50 hektar yeri artsın.

3. Azərbaycan türklərinin hakim mövqedə olduğu avşarlar imperiyasının parçalanması ilə yaranan, özünü bir şey zənn edərək hər hoqqadan çıxan əyalət xanlarının sayəsində qan gölünə çevrilən tariximizin ən utancverici səhifəsi. Nadirqulu xan avşar sui-qəsdlə öldürülür. Dövlətin başında olan qızılbaşlar arasındakı birlik də dağılır və bu adamlar didişməyə başlayır. Avşarlar, şahsevənlər, qacarlar, bayatlar kimi qızılbaş tayfaları hərəsi bir "rayonun" başına keçib dövlət olmağa çalışır. Təbii ki, avşarlar imperiyası dağıldıqda qeyri-türk etnik qrupların da əli armud yığmır. Sərab xanlığı kimi kürd xanlıqları da qurulur. Amma mərkəzi və cənubi iranda əsas hakimiyyət zəndlərin əlinə keçir. Zəndlər lur xalqına mənsub idi. Dövlətin rəsmi dili farsca idi və tamamilə farslar tərəfindən idarə olunurdu. Əsrlərdir ki türk əsarətində yaşayan farslar azərbaycan xanlıqlarına da hücum etməkdən çəkinmirlər. Zəndlər çox uğurlu olmur və iranda mərkəzləşmiş hakimiyyət yarada bilmirlər. Farslar tam bir "oh" çəkib bu kiçik hakimiyyətin dadını çıxarmağa çalışarkən mazandaranda əsas rəqibləri olan qızılbaş-qacar sülaləsi qara bir bulud kimi zəndlərin üzərinə çökür. Əvvəllər də toqquşmuş bu iki sülalədə adətən üstün tərəf zəndlər olurdu. Amma ağaməhəmməd xan qacar qətiyyən özündən əvvəlkilərə bənzəmirdi. Atası zəndlər tərəfindən öldürüldüyü və özü də xədim edildiyi üçün zəndlərə qarşı nifrət bəsləyirdi və onlardan qisas almağı planlayırdı. O, türkmən tayfalarını toplamağı bacarır. Ağaməhəmməd xan istədiyinə nail olur. Farslara kimin ağa olduğunu göstərmək üçün kirmanda qətliam törətməkdən çəkinmir. Zəndlər sülaləsinin başındakı lütfəli xanı da işgəncə ilə öldürür. Bütün bunlar baş verərkən gerizəkalı azərbaycan xanlıqları da şimalda bir-birini gəmirməyə davam edir. Ağaməhəmməd xan iranı ələ keçirir, sonra isə güney azərbaycan xanlıqlarının bir çoxunu tabe edir. Nəhayət şimalın dəcəl xanlığı olan qarabağ xanlığına yürüş edir. Amma xan sui-qəsdlə öldürülür. Ağaməhəmməd xanın ölümü ilə həm ruslar, həm də rusmeyilli azərbaycan xanlıqları rahatlıq tapır. Bunun meyvəsini də təbii ki, ruslar yeyir. Ağaməhəmməddən sonra da illərlə rus-qacar müharibəsi gedir. Baxmayaraq ki müharibədə qacarlar daha üstün orduya və taktikaya sahib idilər, xanlıqlar sayəsində ruslar qafqaza girir və qacarlar rusların önünü kəsmək üçün məcbur qalıb gülüstan və türkmənçay müqaviləsini imzalayırlar. Şimali azərbaycan tamamilə rusların əlinə keçir. Xanlıqlar sayəsində:
1. Azərbaycan 2 yerə bölünür.
2. Şimali azərbaycanda ruslar dərhal assimilyasiya siyasətini başladırlar.
3. Türk əhaliyə qarşı ruslar erməniləri dəstəkləyir və erməni deyilən millət başımıza bəla olur.
4. Türk tarixinin son imperiyası olan qacarlar tənəzzülə uğrayır və dövlət farslaşaraq indiki irana çevrilir.
5. Güney azərbaycan qacarlardan sonra fars hakimiyyətində yaşamağa başlayır.
6. Şimalda rus, cənubda fars şovenizminə məruz qalan türklərin dili, etnik kimliyi zədə alır, tarixləri saxtalaşdırılır və öz içlərində belə hissələrə parçalanmağa məruz qalır.
Ümumiləşdirsək, əvvəlki entridə yazılanlarla tam razılaşaraq yerlibazlığın burdan başladığını görmək çətin deyil. Azərbaycanlılarda olan bu natamamlıq kompleksinin də səbəblərindən biridir xanlıqlar dövrü. Çünki fars-rus məngənəsində o qədər sıxışmışıq ki hələ də öz etnik kimliyini bilməyən insanlar olmuşuq. Kim olduğunu bilməyən bir millətdən inkişaf gözləmək öküzdən süd sağmağa çalışmaq kimi bir şeydir. Nəticədə dağıstanlıları etalon olaraq görən qaqalarımız, farslara sitayiş edən dindarlarımız, rusların ağzına girən elit təbəqəmiz var. Biz eyni ölkədə yaşasaq belə xalq deyilik.

4. Mənə görə brazilya serialları kimidi.

xanlıqlar dövrü

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!